"O turismo cultural en España"

As 42 declaracións de Patrimonio da Humanidade converten a España nun destino moi atractivo. No ano 2011 uns 9,4 millóns de persoas viaxaron a España por motivos culturais e outros 29 millóns e medio de turistas realizaron algunha actividade cultural.

Dende a perspectiva socioeconómica o turismo cultural configúrase como instrumento esencial de desenvolvemento local e rexional e de promoción de novas industrias culturais.

O Turismo Cultural defínese como aquela viaxe turística motivada por coñecer, comprender e gozar o conxunto de trazos e elementos distintivos, espirituais e materiais, intelectuais e afectivos que caracterizan unha sociedade ou grupo social dun destino específico" (SECTUR-CESTUR, Estudo Estratéxico de Viabilidade de Turismo Cultural, 2002).

O Turismo Cultural xoga un papel moi importante para dar a coñecer, preservar e gozar o patrimonio cultural e turístico do noso país. Os efectos que xera o tratamento axeitado do turismo cultural, dende unha perspectiva de mercados, trae como consecuencia, a satisfacción do cliente, a conservación do patrimonio de uso turístico e o desenvolvemento económico e social das comunidades a partir da xeración de novos empregos.

O coidado do patrimonio cultural, histórico e natural é prioritario para calquera sociedade e a súa conservación é fundamental. Neste ámbito, as cidades patrimonio constitúen un mosaico cultural, histórico e patrimonial no que aparecen de forma natural os trazos comúns, pero tamén os contrastes relevantes de cada unha, xa sexa físicos ou intanxibles. Este patrimonio que se mantén dende hai séculos e que nos permite coñecer a nosa historia e que define, dalgún xeito o noso presente, debe ser coidado para as futuras xeracións. Nas nosas mans está o valor que lle deamos e o esforzo que fagamos na súa conservación.

fuente: marcaespana.es; www.sectur.gob.mx; www.ciudadespatrimonio.org; galiciaenpuertorico.blogspot.com; www.turgalicia.es

"O autor do poema da muralla de Monçao"

O dous de novembro de 1866 nace en Monção José Rodrigues Vale, coñecido no mundo literario polo pseudónimo de “João Verde”. Autor de varios poemas en galego é un admirador entusiasta da obra de Rosalía de Castro, Curros Enríquez e Lamas Carvajal. 

Criouse nunha familia de catro irmáns, realizando estudos primarios na súa vila natal. No ano 1887 voltou a Viana do Castelo e comezaron as súas colaboracións co semanario "Alto Minho". Posteriormente desenvolve a súa actividade xornalística no "Aurora do Lima".

Foi coñecido popularmente como "o poeta do Minho", contemporáneo do poeta Cesáreo Verde, destacou por postular un rexionalismo de saibo tradicionalista na súa terra, reflectindo nas súas prosas e versos as vivencias e a paisaxe miñota e galego-portuguesa.

A súa derradeira obra será "Ares da Raya", publicado en Vigo, que constitúe o poemario de maior importancia do poeta.

En 1936 a Cámara municipal monçanense cordou reproducir en azulexo un poemiña seu procedente do libro "Ares da Raya", impreso en Vigo en 1902, e poñelo a xeito de monumento de irmandade sobre a muralla en fronte ó río Miño, a Salvaterra e Galicia:

"Vendo-os assim tão pertinho
A Galiza mailo Minho,
São como dois namorados                 
Que o rio traz separados
Quasi desde o nascimento.


Deixai-os, pois, namorar,
Já que os pais para casar
Lhes não dão consentimento."

          -Joao Verde, Ares da Raya-

Fuente: "Cinguidos por unha arela común", Rosario Álvarez-Dolores Vilavedra; pt.wikipedia.org

"As murallas do Imperio Romano"

A arquitectura era para os romanos unha forma infalible de expresar o seu poder. Curiosamente, mentras os gregos se preocupaban por facer monumentos ós seus deuses, ós romanos importábanlles máis as obras de enxeñaría civil. Roma creou unha civilización urbana que a diferenza das coñecidas ata entón, tivo unha preocupación especial en mellorar a calidade de vida do cidadán.

Certo é que os enxeñeiros do imperio foron auténticos xenios, que adaptaron perfectamente os materiais propios de cada rexión e que alcanzaron algunhas obras monumentais que lograron desafiar o paso do tempo e que aínda hoxe en día se manteñen en pé, como é o caso da Muralla de Lugo, que é única fortificación romana do mundo que se atopa conservada íntegra.

Na súa época de máximo esplendor o imperio estendíase dende Gran Bretaña ata Sirya. As cidades do imperio tiñan que estar dotadas de infraestruturas completas. E isto significaba que un núcleo urbano dispoñía dunha muralla, un arco ou porta de entrada, rúas pavimentadas, beirarrúas de mosaicos, templos adicados á divindades e un edifico de mármore para celebrar as reunións do goberno local. A muralla era sinónimo de seguridade nunha cidade.

Xeralmente as murallas romanas tiñan un dobre muro de perpiaños separado por un espazo no que se colocaban pedras e area, e que formaba unha especie de vía pola que podían circular as vixías encargados da defensa. Os construtores tiñan a precaución de que o muro se prolongase varios metros baixo terra, para impedir o acceso subterráneo á cidade. 

No caso da Muralla de Lugo, os materiais cos que se construiu foron a lousa e o granito, materiais moi abundantes nas proximidades da cidade. Os construtores da Muralla  de Lugo encontraron na lousa un elemento similar ós seus ladrillos de cerámica e utilizaron o granito para reforzar as torres que flanqueaban as portas. 

A importancia dunha cidade medíase en función do número de edificios que se alzaban en torno ó foro central.

fuente: vidaokvideos.blogspot.com.es; web.educastur.princast.es; www.arqueotur.org

"As similitudes entre a Muralla de Lugo e as murallas veciñas"

As murallas son a materialización dunha liña máxica que separaban a urbs (núcleo urbano) do agger (territorio). Dentro, dábanse as actividades políticas, administrativas, xudiciais e comerciais.

A defensa das cidades foi un dos principais asuntos con que as distintas culturas se enfrontaban para asegurar o seu porvir. Os romanos perfeccionaron distintos métodos de defensa mediante murallas.

En España temos múltiples exemplos de cidades amuralladas, entre elas, existen concretamente tres que presentan elementos moi similares ós da Muralla de Lugo: a Muralla de León, a de Zaragoza e a de Tarragona.

A Muralla de Zaragoza foi construída entre o século I e o século III, baixo o mandato de Tiberio e chegou a ter unha lonxitude similar á da Muralla de Lugo, estando preto dos 3.000 metros. Pola contra, o número de torres defensivas foi moi superior, xa que tivo unhas 120 torres. Estas últimas son ultrasemicirculares e teñen un diámetro en torno ós 8 metros, alcanzando os 13 metros, característica que comparte co caso lucense.

Conserváronse dous tramos: o máis longo, duns 80 metros de lonxitude, no extremo noroeste e o outro no lado nordeste, que actualmente forma parte do Convento do Santo Sepulcro.

A partir do século XV comezou a súa desaparición ó ser usada como canteira debido ó gran crecemento da cidade.

A Muralla de Tarragona é unha cerca militar de orixe romana que rodea a zona antiga da cidade de Tarragona. Os muros presentan unha altura similar ós da Muralla de Lugo, uns doce metros. Outro aspecto en común co caso lucense é que se trata dun dos lugares Patrimonio da Humanidade.

A Muralla de León foi construída entre os séculos I e IV. Trátase dunha muralla que encerraba o recinto da cidade nun cuadrilátero que foi rodeado de construcións e máis tarde deformado nas restauracións de Alfonso V e Alfonso IX. Presentaba un formato básico: dous muros paralelos construídos en madeira unidos por unha tarima sobre a cal os lexionarios realizaban a súa vixilancia. Comparte, igual que no caso anterior, a característica de que as súas torres defensivas tiñan planta semicircular como a Muralla de Lugo. A súa finalidade era defender o campamento da Legio VII. 

A construcción da nova muralla coincide coa da Muralla de Lugo, entre finais do século III e comezos do século IV, dando lugar á muralla que os visitantes e cidadáns percorren actualmente.

Fuente: es.wikipedia.org; www.leon-virtual.es; www.lugoturismo.com

"A evolución da cidade amurallada de ValenÇa"

Valença do Miño é a fortaleza máis importante do Alto Miño. No contexto das Guerras da Restauración da Independencia Portuguesa, construiuse unha impresionante fortificación abaluartada, de mesetas superpostas para aproveitar as condicións topográficas do lugar que se asumiu como obra de propaganda e de ameaza cara o país veciño,  España .

As orixes da cidade remóntanse ó século XIII e ao reinado de D. Sancho. Constrúese un primitivo bastión defensivo, que foi continuamente reformado ó longo dos séculos. Dende  1217, Valença foi asumindo unha importancia estratéxica no contexto das relacións do Miño con Galicia.

 

 

O que queda da fortaleza medieval data do reinado de D. Afonso III. No ano 1262, o rei ordenou unha gran reforma do sistema militar da vila, cuxas murallas pasaron a abarcar toda a poboación. Descoñecemos, en gran parte, a súa configuración, polas múltiples transformacións posteriores, pero quedan aínda algúns vestixios que podemos atribuír a esa época.

Na Porta do Açougue, todavía se pode verificar a existencia dun escudo medieval na pedra de peche. A porta da Gabiarra era a principal entrada na fortaleza, dando á zona alpina e á barca que facía a travesía do Miño. Constituía unha entrada de gran impacto cenográfico e onde se concentraban os elementos identificativos do patrocinio Régio.

Ó final da Idade Media, como deseñou Duarte d'Armas, a fortaleza alfonsina foi complementada por unha coiraza.

 

Xa no século XVII, Valença era unha das localidades máis expostas ós ataques españois, cuxas tropas a intentaron tomar en 1643 e 1657. A situación privilexiada no curso do Miño e as condicións do terreo posibilitaron a construción dunha das máis significativas realizacións militares da Historia de Portugal. O proxecto ficou a deberse a Miguel de l'Escole, enxeñeiro militar con outros traballos documentados en fortalezas do Alto Miño, arrancando as obras en 1661. Estas, só quedaron formalmente concluídas en 1713, ano en que unha planta da súa última arquitecto, Manuel Pito de Vilalobos, a dá como rematada, aínda que hai referencias á construción de baluartes nos anos seguintes.

 

Medio século de traballos alteraron radicalmente a fisonomía de Valença e a relación da localidade co río, separados por unha xigantesca malla de baluartes e de mesetas comunicantes entre si mediante fosos e de pasaxes superiores. A nova fortaleza dividíase en dúas áreas, interligadas pola Porta do Medio: a norte, abarcando o vello núcleo medieval, a "Vila", onde se concentraba o groso da poboación e os principais equipos sociais; a Sur, correspondendo a unha área máis pequena, pero practicamente desimpedida de construcións, a "Coroada".

 

ValenÇa foi restaurada ó longo do século XX e prepárase para ser candidata a Patrimonio da Humanidade.



Fuente: www.igespar.pt